Cumhuriyetin ilanından bir yıl sonra İstanbul’da Fransızca olarak yayımlanan bu dergi sivri dilli usta işi karikatürlere, döneminin ticaret ve eğlence hayatını gösteren yazı ve ilanlara yer veriyordu.
Fransızca yayınlanan P’st dergisinin ilk sayısı 20 Aralık 1924 tarihinde çıktı. Derginin adı Fransızca olarak P’st şeklinde yazılırken Osmanlıca başlık ise Pist olarak yazılmıştı. Başlıkta üç adet çizim kedi resmi bulunduğundan kedi kovalamak için kullanılan ”pist” kelimesinin derginin adı olarak seçildiği anlaşılıyor.
Dergi 12 büyük boy sayfa olarak çıkıyordu. Mizah dergisi olması nedeniyle çok sayıda karikatür yayımlanıyordu. Baş çizerleri Ratip Tahir (Burak) ve Theo’ydu. Ratip Tahir derginin çıktığı zamanlarda henüz 20 yaşındaydı.
Derginin ilk sayısının kapağında Lozan’a atıf vardı. Zincirlerle bağlanmış azgın köpekler anlatısıyla acımasız bir şekilde eleştirilerini yapıyor, sakınmıyorlardı. İkinci sayfada “Okuyucularımıza” adlı kısa bir duyuruda şöyle deniyordu:
“Tekrar tekrar söylüyoruz, P’st gazetesi okuyucuların günlüğüdür. Gazetede yazmaktan onlar sorumludur. Bugün yayınladığımız tüm makaleler, biz çıkmadan önce gelecekteki okuyucularımız tarafından bize verildi. Bu değerli işbirliğinin devam edeceğini umuyoruz.”
Ardından ikinci sayıda “Okuyucularımıza” başlıklı yazıda:
“İkinci baskı yapmamızı zorunlu kılan sıcak bir karşılama yapan okuyucularımıza çok teşekkür ediyoruz.”
Denerek okuyuculara teşekkürler iletiliyor ve okuyuculardan çok sayıda fıkra, vinyet, karikatür, hikâye, mektup, haber ve yarışmalar geldiğini duyuruyorlardı. Derginin künyesinin üstüne “Kendi okurları tarafından yazılmış ilk gazete” ibaresi konulmuştu. Bu sayı da dâhil olmak üzere belirli siyasi göndermeleri içeren karikatürler dikkat çekiyordu. Bu sayıda dikkat çeken karikatür “Muhalefetin Güzelliği” olmuştu. Karikatürde Kazım Karabekir Paşa, Refet Paşa, Rauf Bey ve Adnan Bey yer alıyordu.
Derginin ilerleyen sayılarında karikatürlerin yanı sıra çok sayıda sinemayla ilgili fotoğraflar da kullanılmaya başlanmıştı. Özellikle İstanbul’daki eğlence yerlerinin ve sinemaların ilanları çok ilginçti.
Ancak sonrasında 1931 yılında birçok dergiye açılmış olan “müstehcenlik” davalarından P’st dergisi de nasibini aldı. Hatta bu davalar yüzünden derginin sahibi ve direktörü olan Osman Hamit Bey tutuklandı.
17 Aralık 1931 tarihinde Cumhuriyet Gazetesinin de haberlerine konuk olan dergi ve Osman Hamit Bey için şunlar yazılmıştı:
“Müstehcen mahiyette neşriyatta bulunmaktan maznunen ağır ceza mahkemesine verilen P’st gazetesi sahibi Osman Hamit Bey hakkındaki muhakeme dün hitam bulmuş, Osman Hamit Bey iki ay on beş gün hapse, 30 lira para cezasına mahkûm olmuş, bu cezalar tecil edilmiştir.”
Bütün bunlar Osman Hamit Bey’i yıldırmamış olmalı ki devamında yayınlarına devam ettiği arşivlerden görülmektedir. Arşivlerde rastlanan 350 sayı derginin en az 9 yıl daha yayınlandığını bizlere gösteriyor.
Bu kadar uzun süre yayın yapan, tırnakları keskin bir kedi gibi sert bir üslupla karikatürlerinde eleştirmekten çekinmeyen bu derginin tarihte kendine yer bulamaması, hatta sadece birkaç sayısının kütüphanelerimizde olması sizce de ilginç değil mi?