Kinizm Nedir?
Kinizm, (sinizm ya da kuşkuculuk):
Antisthenes’in bir öğretisidir. Anthistenes aynı zamanda Sokrates ve Sofist Georgias’ın öğrencisidir. Kynosarges Gymnasion okulunu kurmuştur. Kinik okul, Sokratesçi okullar içinde sayılır.
Kinizm, esasen Sokratesçilik’tir. Kinizm, Sokrates’i alır ve onu en radikal formuna kadar götürür.
Kısaca kinizm felsefesi insanın gerçek erdeme ve mutluluğa, bütün gereksinimlerinden sıyrılarak ve hiçbir değere bağlı kalmayarak ulaşabileceğini öne süren Sokratesçi öğretidir.
Kinizm temelinde ‘kendine yetebilme’ anlayışına dayanır.
Bilinen Bazı Kinik Filozoflar:
Anthistenes, Sinoplu Diyojen, Demetrius, Dion, Hipparchia, Kerkidas, Krates, Menedemos, Menippos, Zoilos, Oenomaus, Demonax
Anthistenes’in Hayatı Hakkında
Gayrimeşru bir çocuktur. Bu yüzden Atinalıların sahip olduğu haklara sahip değildir. Dolasıyla Atinalıların sahip olduğu haklara sahip değildir. Normal gymnasia’yı kullanamaz. Onun için de vatandaş olmayanlara ayrılan cynosarges -(kynosarges) adındaki gymnasia’yı kullanır.
İlk hocası Sofist Georgias’ın aksine maddi karşılık beklemeden dersler verdi.
Bireyi yerellikten alıp evrenselliğe ulaştırmak onun felsefî anlayışının temellerinden birisidir.
İlk hocası Gorgias’ın da içinde bulunduğu sofistlerin aksine insanlara bazı konularda ders verip maddî bir karşılık beklemek yerine açık alanlarda ve son derece anlaşılabilir bir üslupla insanlara ücretsiz eğitimler vermiştir.
‘’Hoşnut olmaktansa delirmeyi yeğlerim.’’
Hazcılığa karşı sert tepkiler göstermiş, haz peşinde koşmanın bilgeliğe ve erdeme aykırı olduğu görüşünü savunmuştur. Keza insanlar tarafından uydurulmuş her türlü hazzı başlı başına bir kölelik sebebi olarak görmüştür.
‘Dünya Vatandaşı’
Tüm bunlardan hareketle görülebilir ki Antisthenes insanlık tarihinde ‘’Dünya Vatandaşı’’ olma kavramını vücuda getiren ilk filozoflardandır.
Kinizm’in Öğretileri
Çilecilik
Antisthenes için haz; gösteriş, lüks, akıldan uzaklaşma, soyluluk gibi kötü özelliklerin göstergesiydi. Çilecilik ise insanı özgürleşmekten ve felsefeden uzaklaştıran hazza karşı çekilmiş bir seti temsil ediyordu.
Erdem Anlayşı
Erdemin bilgiyle elde edilebileceğini savunur, yaşamanın amacı olan mutluluğu erdemlilikte bulur.
Utanmazlık
Kinik’ler her türlü gelenek ve göreneğe karşı çıktıklarından kinizm deyimi, törebilim kurallarını hor görme ırası anlamında da kullanılmıştır.
Diyojen’in Kinizmi
Diyojen’in Kinizmini Öğrencisi Lucian’ın Diyojen Ağzından Yazdığı Mektupla Öğrenebiliriz:
(....)
Her şeyden önce seni bütün lükslerinden arındıracağım. Fakirliği tattıracağım. (...) Sonra seni bir ırgat gibi çalıştıracağım. Ta ki yorgunluktan bayılana kadar. Yerde uyuyacaksın.
İnatçı ve kararlı olmalısın. Karşında çıkan kim olursa olsun, aynı şekilde umursamaz davranmalısın.
Konuşmalarında saldırgan olmalısın, hatta bir köpek gibi hırlamalısın. Somurtmalısın ve yüz ifadenle uyumlu bir yürüyüşün olmalı. Diyeceğim o ki, her şeyin vahşi ve hayvani olmalı.
Eğer istersen bir ahtapot ya da mürekkepbalığını çiğ çiğ ye ve öl. Sana vaat edebileceğimiz mutluluk budur.
(....)
Kaynakça
Yılmaz, Y. A. (2017). Sinizm ve sınıf bilinci. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
A. Perker. (2020). Sen Beni Aşağılayabilirsin Ama Ben Aşağılanmam
https://www.felsefe.gen.tr/kinizm-sinizm-nedir/
https://salihogluefe.medium.com/kinikler-okulu-ve-antisthenes-8d20bf381bdd
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kinizm#