"All that we see or seem“
Is but a dream within a dream.”
Geniş alnı, yuvaları karardıkça kararmış gözler, tatminiyatsız ve yüz çizgileri melankoliyle derinleşmiş bir çehre.
Yazdığı türü en mükemmel şekilde temsil eden bir yüze sahipti Poe,şüphesiz. Pek çok eserde, en son okumuş olduğum Mars Yıllıkları da dahil olmak üzere, gönderme yapılmış Poe’nun eserleri dedektif,gotik hikayelerin ilk örnekleridir. Edebiyattaki büyük ünü ve başarısının yanı sıra Edgar Allan Poe’nun yaşamını toplumdan soyutlanmış,yoksul ve buhranlı olarak tanımlayabiliriz. Hayatta en çok değer verdiği insanlardan olan karısı Virginia ve annesini oldukça erken yaşta tüberküloz sebebiyle yitirmiştir. Sürdürdüğü acılarını,yaslarında eserlerinde pek ala görebiliriz. Kendisinden sonra gelecek jenerasyon, pek çok yazara ve esere ilham kaynağı olduğunu bilmek,ünlü soluk yüzüne bir gülümseme yerleştirmiş olabilir.
İlk eseri Morgue Sokağı Cinayeti'nde evinden vahşice katledilmiş bir anne ve kızının cesedinin bulunması üzerine gözlem ve akıl yürütme kabiliyetleri ile cinayet örgüsünü ayrıntıları takip ederek bir noktada derinleş bir çözmesi anlatırlır. Bu öyküyü takip eden bütün eserlerinde akıl yürütmede tek bir noktada uzun süre gerçekleştirilen yoğunlaşma yerine bir iki adım geri çekilince ortaya daha iyi sonuçlar çıkcağını,derinleşmenin düşünce akışını bulandıran ve esas noktayı ayrıntılara boğularak kaçırmamıza sebep olan bir yöntem olduğunu vurgular.
“Bakışlarınızı doğrudan yönelttiğimizde daha çok ışın huzmesi göze ulaşır ama yandan bakıldığında, görüntünün daha nitelikli değerlendirilmesi söz konusudur. Gereksiz derinliklerde düşüncelerimizi bulandırmış,cılızlaştırmış oluruz; uzun süreli, odaklanmış ve doğrudan bir bakışla,Venüs bile gökkubbeden silinebilir.”
Çalınan mektupta Matematik pratiklerinin akıl yürütmede sönük kaldığı ve analiz için yeterli olmadığı yönündeki eleştirisi çok yerindedir.
“Matematik biçim ve nicelik birimidir; matematiksel mantık da, biçim ve niceliğin gözleminden ibarettir. En büyük yanlışlık, saf cebir doğrularını kuramsal ya da genel doğrular olarak görmektir. Ve böylesine feci bir yanlış ki,böyle evrensel olarak kabul edilmiş olmazsı beni kahrediyor. Matematiksel önermeler, genel gerçeklerin önermeleriyle örtüşmez.”
Gotik hikaye/roman türünün öncüsü olarak öne sürülen Poe,bu etiketin ardını fazlasıyla doldurmuştur. Hayatının eserlerindeki yansımalarını görmek,korku ve gerilim dolu kurgu basamaklarını ustaca tasvirleriyle takip etmek oldukça keyif vericidir.